BİLGİSAYAR BELLEK VE ÖLÇÜ BİRİMLERİ
Bellek ve ölçü birimleri ile ilgili bilgilere geçmeden önce sayı sistemlerinin kavranmasında fayda vardır.
İKİLİ SİSTEM (BINARY SYSTEM)
Bilgisayara girilen her türlü harf, rakam veya özel işarete (+, -, *, & gibi) karakter denir. Bellek ve ölçü birimleri bilinirse bilgisayarın kapasite ve hızı ile ilgili bilgi sahibi oluruz.
Her karakter bilgisayar tarafından sekiz tane 0 ve 1 üzerinden değerlendirilir. Sadece 0 ve 1 rakamlarından oluşan bu sisteme İkili Sayı Sistem (Binary) denir. 0 ve 1 rakamlarının elektriksel olarak bir karşılığı vardır. 0, sıfır voltajı, 1 ise; sıfırdan büyük bir voltajı ifade eder.
Örneğin bilgisayara girilen “A” karakteri bilgisayar tarafından 01000001 gibi belli düzende 8 tane 0 ve 1’ in yan yana gelmesi ile oluşur. Bu tüm karakterler için geçerlidir ve her karakterin 0 ve 1 dizilimi bir diğerinden farklıdır.
ASCII KODU
Klavyede olmayan karakterleri bilgisayara girmek için eskiden herhangi bir karakterin 0 ve 1 dizilimi kullanılıyordu. Ancak bu dikkat isteyen zahmetli bir işti, çünkü 0 yazılacak yerde 1 yazıldığında istenen karakter yerine farklı bir karakter girilmiş oluyordu. Bu durumda Amerikalılar standart bir kodlama sistemi geliştirdiler ve adına ASCII kodu dediler. ASCII kodu 0 ile 255 arası toplam 256 karakterden oluşur. Bilgisayarda kullanılan klavyede olan ve olmayan tüm karakterleri kapsar. ASCII kodu kodlanırken klavyedeki ALT tuşu basılı tutulur. Klavyeden A harfine basıldığında Bilgisayar bunu önce ASCII kod karşılığı olan 65 sayısına, sonra da bilgisayarın çalışma mantığı olan ikilik sayı sistemine 8 tane bit’e (01000001)2 çevirerek saklar.
BELLEK BİRİMLERİ
Bellek birimleri ana bellek ve yan belleklerin geçici ya da kalıcı olmak üzere ne kadar bilgi depolayabileceğini ifade eder. Sayısal (Digital) bilgisayarlardaki verileri oluşturan her 0 ve 1’e Bit (Binary Digit ) denir. Bit belleğin en küçük ölçü birimidir. Bilgisayara yapılan girişlerin birer ikişer kelimeyle sınırlı olmadığı düşünülürse Bit denilen ölçü biriminin yeterli olmadığı görülür. Bu durumda bellek ve ölçü birimleri şu şekilde tanımlanır:
| 8 BİT | à | 1 BYTE (B) |
| 1024 BYTE | à | 1 KILOBYTE (KB) |
| 1024 KILOBYTE | à | 1 MEGABYTE (MB) |
| 1024 MEGABYTE | à | 1 GIGABYTE (GB) |
| 1024 GIGABYTE | à | 1 TERABYTE (TB) |
| 1024 TERABYTE | à | 1 PETABYTE (PB) |
| 1024 PETABYTE | à | 1 EKSABYTE (EB) |
Soru 1: 64 GB bir flaş diske kaç karakterlik bilgi saklayabiliriz?
Cevap 1: 64 GB x 1024 MB x 1024 KB x1024 BYTE = 687.119.476.736 adet karakterlik bilgi saklayabiliriz.
Soru 2: “Ahmet” kelimesi kaç byte ya da kaç bitten oluşmuştur?
Cevap 2: Her karakter 1 byte ya da 8 bit’ten oluştuğuna göre “Ahmet” kelimesi 5 Byte ya da 40 Bit’ten oluşmaktadır.
BELLEK ve ÖLÇÜ BİRİMLERİ HIZ ÖLÇÜ BİRİMLERİ
Bilgisayarın 1 saniyede yapabildiği işlem sayısı bilgisayarın hızını belirler ve hız birimi olarak Hertz (HZ) kullanılır. Günümüzde işlemciler saniyede milyar sayıda işlem yapabildikleri için genellikle işlemcinin hızını ölçmek amacıyla büyük hız birimi olan GHz kullanılır. Intel Core Duo 2.66 GHz. işlemci gibi.
| 1000 HZ (HERTZ) | à | 1 KHZ (KILOHERTZ) |
| 1000 KHZ (KILOHERTZ) | à | 1 MHZ (MEGAHERTZ) |
| 1000 MHZ (MEGAHERTZ) | à | 1 GHZ (GIGAHERTZ) |
Soru: 3.33 GHz. işlemciye (CPU) sahip bir bilgisayar saniyede kaç işlem yapabilir?
Cevap: 3.33 GHz x1000 MHz x 1000 KHz x 1000 Hz= 3.330.000.000 Hz/Sn işlem.
BELLEK ve ÖLÇÜ BİRİMLERİ ZAMAN ÖLÇÜ BİRİMLERİ
Dakika: Saatin 60’da biri.
Saniye: Yaklaşık olarak iki kalp atışı arasındaki süre, dakikanın 60’da biri.
Salise: 10-2 saniye, yani saniyenin yüzde biri.
Milisaniye: 10-3 saniye, yani saniyenin binde biri.
Mikrosaniye: 10-6 saniye, yani saniyenin milyonda biri.
Nanosaniye: 10-9 saniye, yani saniyenin milyarda biri.
Pikosaniye: 10-12 saniye, yani saniyenin trilyonda biri.
Femtosaniye: 10-15 saniye, yani saniyenin katrilyonda biri.
Attosaniye: 10-18 saniye, yani saniyenin kentrilyonda biri.
Planck zamanı: 10-49 saniye. Büyük Patlamadan sonra, kütle çekiminin diğer güçlerden ayrıldığı en kısa zaman süresi.
Büyüklük (Boyut) Bellek ve Ölçü Birimleri
Bilgisayarda kullanılan uzunluk ölçü birimi olarak inch kullanılır. İngiliz ölçü birimi olan inch genelde ekran büyüklüklerini belirtmek için kullanılır. 1” (inch) =2,54 cm dir.
Soru: 19” lik bir monitörün ekran uzunluğu kaç cm dir?
Cevap: Çapraz köşegen uzunluğu ekran boyutunu verir. 19” (inch) x 2,54 cm= 48,26 cm lik bir ekrandır.
Görüntü Bellek ve Ölçü Birimleri
Ekran görüntüsünü oluşturan en küçük noktaya piksel (pixel) denir. Görüntü kalitesi piksel sayısıyla doğru orantılı olarak artar ya da azalır. Ekranın görüntü kalitesini (çözünürlük) bulabilmek için yataydaki ve düşeydeki piksel sayısını çarparız.
1 Megapiksel = 1.000.000 Piksel ’dir.
Örneğin yatayda 1280 düşeyde 1024 pikselden oluşan bir ekranın çözünürlüğünü bulabilmek için yataydaki ve düşeydeki piksel sayılarını çarparız. 1280 x 1024 = 1.310.720 pikseldir. Bu da yaklaşık 1,3 Megapiksel’dir.20 Megapiksel arka kamarası olan bir cep telefonuyla çekmiş olduğunuz bir fotoğraf 20.000.000 pikselden oluşmaktadır. Bellek ve ölçü birimleri Bilgisayar İşletmenine büyük avantaj sağlar.
